na_celou_sirku
Photo: ZÚ Astana

Пржевальский жылқыларын Қазақстанға қайта жерсіндірудің екінші кезеңі: жойылып бара жатқан түрді қалпына келтіруге жаңа қадам

2025 жылғы 3 маусымда Пржевальский жылқыларын Қазақстан табиғатына қайтаруға бағытталған Чехия мен Қазақстан арасындағы ауқымды жобаның екінші кезеңі жүзеге асты. Прага (Чехия) және Дебрецен (Венгрия) хайуанаттар бағынан шыққан жеті жылқы өздерінің тарихи отанына жеткізілді. Бұл сирек кездесетін жануарлар мыңдаған шақырым жол жүріп, Орталық Қазақстанның шексіз даласында еркіндікке ие болды. Жылқыларды тасымалдау Чехия Әскери-әуе күштерінің әскери ұшақтарымен жүзеге асырылды, бұл олардың қауіпсіз әрі жылдам жеткізілуін қамтамасыз етті.

Реинтродукция жобасы Прагa хайуанаттар бағының бастамасымен, Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігі, халықаралық табиғат қорғау ұйымдары мен Еуропаның бірқатар зоопарктерінің қолдауымен жүзеге асырылуда. Жоба Пржевальский жылқыларының тарихи мекеніне — олар бір ғасырдан астам уақыт бұрын жойылып кеткен аймаққа — қайта жерсіндіруді мақсат етеді.
Жануарлардың жаңа мекені ретінде Қостанай облысындағы «Алтын дала» табиғи резерваты таңдалды. Бұл жерде жылқылар адам араласуы барынша шектелген, флорасы бай, су көздеріне қолжетімді табиғи ортада тіршілік ете алады.
Бостандыққа шығар алдында барлық жылқылар арнайы жабдықталған «Алиби» карантиндік аймағында бейімделу және ветеринарлық бақылаудан өтеді. Бұл мамандарға олардың денсаулығына көз жеткізіп, жабайы табиғатқа бейімделуіне жағдай жасауға мүмкіндік береді.
2024 жылы жүзеге асқан бірінші кезеңді ескергенде, Қазақстанға жерсіндірілген Пржевальский жылқыларының жалпы саны 14-ке жетті. Бұған дейін жеткізілген жануарлар сәтті бейімделіп, тұрақты топтарға бірігіп, жабайы жылқыларға тән мінез-құлық көрсетті.
2029 жылға дейін Қазақстанға 40–50-ге жуық Пржевальский жылқысын жеткізу жоспарланып отыр. Бұл тұрақты, өзін-өзі көбейтуге және ұзақ мерзімді өмір сүруге қабілетті жабайы популяцияны қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Астанадағы Чех Республикасы Елшілігі жобаға дипломатиялық қолдау көрсетіп, ұшуға рұқсат алу және Чехия Әскери-әуе күштерінің Қазақстан әуе кеңістігін пайдалануына жәрдемдесу сияқты барлық кезеңде қолдау білдіруде. Елшіліктің жедел әрекеті әкімшілік және ұйымдастыру мәселелерін тез шешуге мүмкіндік беріп отыр, бұл ауқымды халықаралық табиғат қорғау жобаларын жүзеге асыруда аса маңызды. Мұндай қолдау Чехия мен Қазақстан арасындағы қоршаған ортаны қорғау, сирек кездесетін түрлерді сақтау және тұрақты даму салаларындағы ынтымақтастықты нығайтуға ықпал етеді.